Stolec - rys historyczny

Terytorium wsi było zamieszkane już w czasach neolitu (3500-2500 lat p.n.e.). Znaleziono tam pozostałości w postaci noży, piłek, wierteł i skrobaczy wiórowych pochodzących z tego okresu.

Stolec jest gniazdem rodowym Stoleckich h. Wieruszowa i założony został w początkach XV w. W starych dokumentach występuje jako Stoholecz Major i Minor, a więc Stolec Wielki i Mały.
Na początku XVI w. właścicielem Stolca został Majaczewski z Majaczewic. Następnie wieś przeszła w ręce Szaniawskich (w 1768 r. dziedzicem był Filip Szaniawski), potem Olszowskich i Psarskich.

W 1863 r. w Stolcu mieścił się szpital powstańczy.

3 IX 1939 r. pod Stolcem rozegrała się bitwa pomiędzy 3 batalionem 15 pp. "Wilków" z Dęblina a pułkiem zmotoryzowanym SS "LAH". Mogiła żołnierzy polskich poległych w tej bitwie znajduje się na cmentarzu parafialnym.

Parafia pw. św. Wawrzyńca w Stolcu

Pierwszy kościół w Stolcu wspomniany został w aktach Kapituły Gnieźnieńskiej pod datą 1449 r. W 1768 r. kościół ten chylił się już ku upadkowi i dziedzic Stolca oraz starosta bolesławicki Filip Szaniawski wystawił nowy kościół z drewna. Do tego kościoła późniejszy dziedzice Olszewscy z Niechmirowa dobudowali murowaną kaplicę mieszczącą m.in. grobowiec rodzinny.

Ten kościół również został rozebrany, w nieznanym mi roku. Trzeci, murowany, zbudowano w latach 1912-1915.

Na cmentarzu parafialnym znajdujs się murowana kaplica św. Salomei, zbudowana w 1833 r., grobowiec Olszewskich z Niechmirowa oraz kilka innych zabytkowych grobów.

Terytorium parafii:

W Liber Beneficiorum Jan Łaski wymienia w par. Stolec miejscowości:

Stholecz maior, Nyemyrow, Camyonka, Granow, Wyelkye, Stholecz minor, minera Stholeczka.

W latach 1840-1841 w księgach urodzeń par. Stolec pojawiły się:

Kamionka, Gronówek, Łeszczyn, dwór Niechmirowski, Wielgie, Brzeźnica, Stolec, Biesiec, Gronów, fol. Hutniki, Niechmirów, Wolnica, Broszki, Burdynówka, Dąbrowa, Bartochowizna pustkowie, Bartochowizna, folwark Łeszczyn.

Obecnie do parafii należą miejscowości( wg. strony internetowej parafii 6.12.2013):

Biesiec, Broszki, Burdynówka, Cisowa, Dąbrowa Miętka, Doliny, Filipole, Gronów, Gronówek, Jaźwiny, Kamionka, Kolonia Kamionka, Kolonia Niechmirów, Koźliny, Krzyżanka, Lipiny, Łeszczyn, Niechmirów, Pogony, Rokitowiec, Siekanie, Stolec, Wielgie, Wolnica Niechmirowska.

Przypuszczalny zasięg par. Stolec w latach 1839-1841

Księża spisujący księgi stanu cywilnego:

1449- - Bogusław

...

1718-xxxx - Jakub Rywiński, kanonik sieradzki

...

1786-1786 - Józef de Sotro

?1826-1827? - Józef de Sotro

?1870-1881 - ? Madaliński

1881-1881 - Marceli Szymański

1881-1897 - Jan Dzienczkowski

1897-1897 - Marceli Szymański

1897-1902? - Michał Kośmierski

Źródła:

Zdjęcia:

http://s3.flog.pl/media/foto/2803313_kosciol-pw-sw-wawrzynca-w-stolcu.jpg

Informacje o wsi i parafii:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Stolec_%28wojew%C3%B3dztwo_%C5%82%C3%B3dzkie%29

http://www.parafiastolec.pl/