Wróblew - rys historyczny

Kościół z 1804 r. pw. św. Piotra i Pawła
Kościół z 1804 r. pw. św. Piotra i Pawła

Najstarsza wzmianka o Wróblewie pojawia się w dokumentach z 1330 r. przy okazji potwierdzenia przez księcia sieradzkiego Przemysława nabycia przez Chwała z Dąbrówki części miejscowości od jego rodziny. Jednak źródła archeologiczne wskazują, że w okresie wczesnego średniowiecza (XI - XIII w.) istniała tu osada.

Wróblew był wsią szlachecką. Na XIV w. datuje się również powstanie we Wróblewie parafii. We Wróblewie swoje gniazdo rodzinne miała rodzina Wróblewskich h. Lis. W późniejszych czasach właścicielami Wróblewa były rodziny Świnków, Malskich h. Nałęcz, Różyckich, Wężyków w XIX w. Załuskowscy h. Rola, Piątkowscy, Majchrzyccy i Nieniewscy. XIX-wieczny dwór znajdował się w zachodniej części Wróblewa, na kopcu otoczonym fosą. Dzisiaj po budowli tej nie ma śladu. W XVI wieku istniała parafia, a przy kościele działała do XIX wieku szkoła parafialna. Szkoła została zlikwidowana, gdyż chłopi odmówili świadczeń na jej utrzymanie.

 

W 1793 r. Wróblew znajdował się w prowincji zwanej Prusami Południowymi, należał do departamentu kaliskiego i powiatu warckiego. Od 1807 r. wchodził w skład Księstwa Warszawskiego, znajdując się nadal w powiecie warckim i departamencie kaliskim, a od 1816 r. należał do Królestwa Kongresowego.W 1827 r. należał do województwa kaliskiego, obwodu kaliskiego, powiatu warckiego. W 1859 roku Wróblew został siedzibą gminy(zob. zdjęcie z pocz. XX w.). Wg Skorowidza Królestwa Polskiego z 1877 r. w skład gminy wchodziły miejscowości:

 

Binek, Grobelno pustkowie, Oraczew, Tworkowizna, Blizniew, Izabelów, Orzeł biały, Wągłczew, Buczek, Józefów, Pruchna, Wróblew, Charłupia wielka, Kobierzycko, Rakowice, Wygoda, Dąbrówka zgniła, Krzakowizna, Rowy, Zawadki, Fituch, Mantyki, Sadokszyce, Złotowizna, Gaj folwark, Michalszczyzna pustkowie, Słomków suchy, Żurawiec, Gęsiówka, Noski ,Smardzew, Gorzuchy, Ocin, Tokarzew

 

Wg. informacji ze strony internetowej gminy we wsi w 1910 r. powstało jedno z pierwszych kółek rolniczych należące do Towarzystwa Kółek Rolniczych im. S. Staszica, a więc niezależne od kurateli dworu, a w roku 1912 z inicjatywy chłopów skupionych wokół pisma Zaranie powstała Kasa Spółdzielcza. Inne informacje podał działacz tych organizacji w swoim życiorysie. Twierdzi w nim, że Kółko Rolnicze oraz Kasę Oszczędnościowo-Pożyczkową utworzono w 1912 r.

W 1912 r. staraniem lokalnych aktywistów utworzono placówkę OSP (jej historię opisał prof. Tadeusz Olejnik w książce pt. Ochotnicza Straż Pożarna we Wróblewie 1912-1987). Później istniała też Kasa Stefczyka. W 1922 r. założono Kółko Myśliwskie.

 

W okresie pierwszej wojny światowej omawiany teren został zajęty przez wojska niemieckie. Po zakończeniu wojny w latach 1919-1939 Wróblew znajdował się w województwie łódzkim, w skład którego wchodził powiat sieradzki.

 

W okresie drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej ludność Wróblewa, podobnie jak mieszkańcy okolicznych wsi położonych na zachód od rzeki Warty, opuściła swe domy, chroniąc się wraz ze swoim dobytkiem na prawym brzegu rzeki Warty. We wsi pozostali nieliczni. Po przełamaniu przez Niemców frontu na Warcie mieszkańcy Wróblewa zaczęli powoli powracać do swych domostw. Gmina Wróblew znajdowała się w powiecie kaliskim rejencji łódzkiej należącej do nowoutworzonego okręgu Rzeszy o nazwie Kraj Warty. Ta nowa jednostka administracyjna została utworzona na mocy dekretu Hitlera z 26 października 1939 roku. Prowadzona tam przez władze niemieckie polityka ludnościowa, spowodowała, że w 1940 roku gmina Wróblew objęta została zakrojonymi na szeroką skalę wysiedleniami ludności polskiej. Wywiezione zostały 72 rodziny wróblewskie, a ich miejsce zajęły rodziny Niemców wołyńskich. W myśl planów namiestnika okręgu, Arthura Greisera, Kraj Warty miał być całkowicie zgermanizowany oraz miano go sprowadzić do roli dostawcy przede wszystkim surowców, żywności i taniej siły roboczej dla innych regionów Rzeszy. We wsi istniał posterunek żandarmerii niemieckiej, który pacyfikował okoliczne wsie, jego funkcjonariusze dokonywali morderstw na Polakach. Wyzwolenie miejscowości nastąpiło 23.01.1945 r.

 

Po wojnie Wróblew nadal pełnił funkcję ośrodka gminnego. W 1954 r. obszar obecnej gminy został podzielony na cztery gromadzkie rady narodowe z siedzibami we wsiach: Wróblew, Wągłczew, Charłupia Wielka, Słomków Mokry.

 

We Wróblewie kultywowana jest tradycja ludowa. Znany jest rzeźbiarz Jerzy Kaczmarek. Wróblew wciąż jest siedzibą gminy.

Parafia pw. św. Piotra i Pawła we Wróblewie

Parafia we Wróblewie, jak wspomniano wyżej, powstała wg wszelkiego prawdopodobieństwa w XIV w.
Nie wiadomo, ile kościołów stało we Wróblewie w ciągu istnienia parafii, wiadomo jednak, że co najmniej trzy. Pierwszy istniał od niewiadomych czasów do prawdopodobnie XVII w. W XVII w. wybudowano nowy, który przetrwał co najmniej 100 lat. W 1804 r. na jego miejscu zbudowano obecny, drewniany kościół. Restaurowany był w 1881 r., a przebudowany po 1930.

 

Na cmentarzu wróblewskim położonym przy szosie Sieradz-Błaszki zwraca uwagę kaplica grobowa rodziny Nieniewskich z 1 poł. XIX w. oraz grobowiec Ignacji Piątkowskiej. Na cmantarzu znajduje się też kaplica grobowa Feliksa Radońskiego z Kobierzycka.

Księża spisujący księgi stanu cywilnego:


1718-xxxx - Maciej Kozłowski

 

1804          - Maciej Węgierski

...

1844          - Józef Szczepankiewicz

...

1866          - Konstantyn Pawliński

...

1877-1879 - Władysław Mikołajewski

1879-1885 - Józef Kosta?

1885-1894 - Franciszek Drozdowski

1894-1904 - Tomasz Czyż

1904-1904 - I. Relkowski

1904-1912? - A. Zawadzki

...

Terytorium parafii:

 

W Liber Beneficiorum Jan Łaski wymienia w par. Wróblew:

 

Wroblow, Oczyno, Cobyerzyczko duplex, Sandzicze, Slonkow mokre, Slonkowo suche, Zawady, Prochny, Gorzuchy, Dambrowka, Nosky, Smarzow, Sadokrzycze duplex

 

W aktach urodzeń z lat 1840-1841 w par. Wróblew pojawiły się miejscowości:

 

Sadokrzyce, Smardzew, Pruchna, Wróblew, Słomków Suchy, Noski, Sędzice, Ocin, Kobierzycko, Dąbrówka, Gorzuchy, Słomków Mokry, Zawadki.

Przypuszczalny zasięg par. Wróblew w latach 1840-1841
Przypuszczalny zasięg par. Wróblew w latach 1840-1841

Źródła:

 

A.Ruszkowski, "Sieradz i okolice", Sieradz 2000

Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego...

Skorowidz Królestwa Polskiego

Życiorys W. Zdzieszyńskiego

 

fragmenty tekstu pochodzą ze stron:

 

http://www.wroblew.pl/index.php?id=2

http://www.wroblew.pl/index.php?id=38

 

zdjęcia: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Piotra_i_Paw%C5%82a,_Wr%C3%B3blew_%282009%29.jpg

 

oraz z własnych zbiorów.