Dobra ziemskie Chojne, do których należą Bobrowniki, Stoczki i Wiechutki z przyległościami i przynależytościami w powiecie i obwodzie sieradzkim, województwie kaliskim położone

  • 1798 – następuje uregulowanie hipoteki dóbr Chojne w urzędzie administracji pruskiej
  • 1798 – dobra należą do Marianny Babskiej z domu Pągowskiej.
  • 1820 – zostaje założona nowa księga hipoteczna dóbr[i]
  • 1821 – dobra należą do córki Marianny Babskiej, czyli Izabeli Kaczkowskiej.
  • V 1843 – powstaje mapa[ii] dóbr (lub części) autorstwa geometry Tomasza Borzęckiego
  • 1846 – toczy się postępowanie spadkowe po Izabeli Kaczkowskiej, dobra dziedziczą dzieci: Ludwik, Józefa Stawiska oraz Stanisława Kaczkowscy.
  • 1848 – od dóbr odłączona zostaje łąka zwana Babina; dołącza ona do dóbr rządowych Góra Poświętna/Ekonomia Męka
  • 18 II 1853 – Ludwik Kaczkowski sprzedaje swoją trzecią część dóbr Henrykowi Byszewskiemu, swemu szwagrowi, za 100.000 złp.
  • 21 X 1853 – Józefa Stawiska sprzedaje swoją część Henrykowi Byszewskiemu za 15.000 rbs.
  • 27 III 1854 – Stanisława Byszewska sprzedaje swoją 1/3 dóbr Mateuszowi Rubachowi za 15.000 rbs.
  • 27 III 1854 – Mateusz Rubach sprzedaje kupioną część Henrykowi Byszewskiemu za 15.000 rbs. Dobra mają łączną wartość 45.000 rbs czyli 300.000 złp.
  • 27 V 1857 – dobra zostają otaksowane na wartość 113.511 rbs.
  • 1857 – powstaje mapa[iii] dóbr Chojne autorstwa geometry rządowego Józefa Albina Pełzuckiego; dobra liczą 155 włók, 14 mórg i 127 prętów powierzchni.
  • 28 VII 1858 – dobra nabywa od Byszewskiego Józefa Dangiel z domu Zachert za 121.500 rbs (810.000 złp)
  • 1864 – wskutek ukazu o uwłaszczeniu chłopów od majątku odłączone zostaje 1425 mórg i 205 prętów w Chojnem, 825 mórg i 195 prętów w Bobrownikach i 380 mórg 291 prętów w Stoczkach (razem 2632 morgi i 91 prętów)
  • 28 XI 1874 – odbywa się licytacja na której dobra kupuje baron Tomasz Dangiel za 110.000 rbs.
  • 29 VI 1884 – dobra nabywa Stanisław baron Dangiel za 50.887 rbs i 5,25 kopiejek
  • 8 VI 1887 – dobra nabywa Maria Kiwerska z domu Dangiel za 69.000 rbs.
  • 1908 – (na licytacji?) dobra nabywa Icek Engel za 10.210 rbs.

 


[i] Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu. Księgi hipoteczne sądów w Sieradzu, ks. hip. dóbr Chojne, sygn.

[ii] Kopia znajduje się w księdze hipotecznej dóbr.

[iii] Kopia znajduje się w księdze hipotecznej dóbr.

 

Plany pomiarowe z terenu dóbr Chojne

Nazwa: brak (plan Wiechutek)


Data: nieznana (1857 r. ?)


Autor: nieznany (Józef Albin Pełzucki ?)

 

 

 

Skala: nieznana (1:5000 ?)


Zespół, sygnatura: Zbiór kartograficzny, sygn. 265


Opis: Prezentowany plan to prawdopodobnie część większej całości (niezachowanej?). Świadczy o tym brak na arkuszu nazwy, autora oraz daty powstania. Znamienne są również ucięta podziałka oraz ucięte słowo „Wi...”, oznaczające prawdopodobnie sąsiednie Wiechucice.

 

Istotną pomocą w określeniu autora i roku sporządzenia planu jest rejestr pomiarowy dóbr Chojne zachowany w dowodach do księgi wieczystej tych dóbr (w zasobie AP Łódź Oddział w Sieradzu). Oznaczenia pojawiające się na planie zgadzają się z tym zawartymi w rejestrze. Ponadto, we wspomnianej księdze dowodów znajduje się pomniejszona trzykrotnie wersja planu pomiarowego majątku Chojne, na której znajduje się identyczny jak widoczny na planie obszar.

 

Plan został więc najprawdopodobniej wykonany w 1857 r. przez geometrę Józefa Albina Pełzuckiego i jest częścią oryginalnego planu pomiarowego dóbr Chojne, przedstawiającą folwark Wiechutki. Skala wynosi prawdopodobnie 1:5000. Został sporządzony za czasów dziedzica majętności Chojne Henryka Byszewskiego. Plan pokazuje obszar gruntów rolnych, łąk, olszynę (las bagienny, oznaczony piktogramem), rzekę (prawdopodobnie już uwięzioną w kanale) Żeglinę oraz tzw. rzekę Kobylankę. Nazwy rzek nie zostały jednak uwidocznione na planie. Widoczna jest także droga z Sieradza do Widawy oraz jej odgałęzienie do Chojnego. Oznaczenia pomiarowe obejmują litery G1-G15, H1, X10 odpowiadające obszarom oraz rozległości tych obszarów. Zawarto także kilka toponimów: Plebanka, Babina, Żeglina, Czerwonka, na Kruwiu, Folwark Wiechutki.

 

Cennym elementem planu jest przedstawienie zabudowań. Widoczne jest rozplanowanie folwarku w Wiechutkach. Szczególnie ciekawe jest skrzyżowanie dróg z Chojnego, Sieradza i Bogumiłowa, gdzie zaznaczono zabudowania karczmy Żegliny. Widoczne są też piktogramy oznaczające krzyże polne oraz mosty. Plan nosi dodatkowe oznaczenia, naniesione ołówkiem i niebieskim tuszem, prawdopodobnie przez kolejnych użytkowników. Odrysowany teren sąsiadował z Wiechucicami, Bogumiłowem oraz Monicami.

 

 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.

 

Plan pt. Odrys pierworysu pomiaru dóbr Stoczki mających się odłączyć od dóbr Chojne w Gubernii Kaliskiej Powiecie Sieradzkim położonych powstał w 1891 r. Sporządził go Włodzimierz Dymitrowicz. Plan ten jest odrysem wykonanym z oryginalnej kopii planu pomiarowego dóbr Chojne, który wykonał wraz z pomiarami geometra Józef Pełzucki w 1856 r. Dobra te obejmowały wsie Chojne, Stoczki, Bobrowniki i Wiechutki[i]. Plan służył ilustracji gruntów dworskich odłączanych od głównych dóbr Chojne, a należących do miejscowości Stoczki.

 

Plan sporządzono w skali 1:5000. Zamieszczono na nim piktogramy oznaczające place i budynki, grunta orne oraz drogi i rowy. Zaznaczono także elementy związane z wykonanym pomiarem. Kolorem czerwonym oznaczono kwadraty oraz ich rozległość w morgach i prętach. Niezależnie od tego, kolorem czarnym oznaczono obszary ograniczone przez drogi lub granice różnych ziem, również z podaniem ich rozległości. Powierzchnia poszczególnych obszarów została przedstawiona w tabeli, ogólnie odłączany obszar miał powierzchnię 440 mórg i 130 prętów kwadratowych, co przelicza się na ponad 246 ha. Odrysowane dobra składały się z następujących obszarów: Cerkliny, Mogiły, Folwark oraz Dział Karczmarski. W obrębie Folwarku i Działu Karczmarskiego oznaczone zostały budynki – zapewne karczma i zabudowania folwarczne. Plan nie uwzględniał ziem przynależnych do włościan wsi Stoczki, a odrysowane ziemie dworskie prawie w całości położone były po zachodniej stronie traktu sieradzko-burzenińskiego, oznaczonego na planie. Kolorowymi cieniami zaznaczono granice z sąsiednimi dobrami. Ziemie dworskie Stoczek sąsiadowały z ziemią włościańską wsi Sokołowa, ziemią dworską tejże wsi, ziemią włościańską Stoczek, ziemią koloni Redzeń, lasem majoratu Tyczyn oraz ziemią dóbr Chojne. Pomiędzy ziemiami dworskimi Stoczek znajdowały się także pewne grunta należące do włościan. Na granicach między tymi obszarami wymieniono działek Walentego Marciniaka, działek Michała Skałeckiego, działek Teofila Majdasa, działek Walentego Tomczyka, działek Józefa Bakowicza, działek Józefa Czekalika, działek Teofila Piaseckiego oraz grunta gromadzkie.

 

 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.

[i] Księga wieczysta majątku Chojne, APŁOS, sygn. 839/

 

Nazwa: план земель поступившихъ въ собственность крестьянъ селенiя бобровникъ (Plan ziem otrzymanych na własność włościan wsi Bobrowniki) (Kopia)


Data: 1893 r.


Autor: L. Szymański (W. Dymitrowicz?)


 

Skala: 1:2400 (skorygowane na 1:4200)


Zespół, sygnatura: Zbiór kartograficzny, sygn. 74


Opis: Plan ten jest kopią planu ziem odłączonych z majątku dworskiego Bobrowniki (w dobrach Chojne) na rzecz włościan, wykonanego w 1893 r. przez Włodzimierza Dymitrowicza. Kopia ta powstała prawdopodobnie także w 1893 r., być może na zlecenie Urzędu Gubernialnego ds. Włościańskich. Plan szczegółowo przedstawia teren odłączony od dóbr. Oznaczono prawdopodobnie 6 kategorii gruntów, kolorami niebieskim, zielonym, żółtym, szarym, różowym i jasnoniebieskim. Obecnie ze względu na zużycie arkusza odczytanie barwy różnych obszarów jest problematyczne. Ziemie podzielone zostały na działki oznaczone numerami w kolorach czerwonym i czarnym (podsumowanie tych pierwszych ujęto w tabeli). Nie pominięto biegnącego na wschód od wsi łuku Warty oraz licznych starorzeczy nawet w samej wsi. Oznaczono także budynki wiejskie, co stanowi duży walor planu. Widoczna jest też sieć drożna.

 

Plan Bobrownik zdradza nazwy różnych gruntów: Głożywie, Stare Folwarki, Zarzecze, Zagizie, Rękowiec, Pogorzel, Borek, Wielkie Pole, Mostki, Wylesie, Zadąbie, Zamiecki (Zamiedzki?), Borzysko, Wypusty, Przydatki. Z mapy wynika, iż wyrysowane tereny sąsiadowały z ziemią włościan wsi Tyczyn, ziemią dóbr majoratu Tyczyn, ziemią dóbr Chojne, ziemią włościan wsi Chojne, ziemią dóbr Strońsko, ziemią włościan [?] wsi Strońsko, ziemią dóbr Zapolice oraz ziemią dóbr Pstrokonie. Na linii rzeki przebiegała granica guberni kaliskiej i piotrkowskiej. Wewnątrz obszaru sprzedanego włościanom znajdowały się trzy działy gruntu, które zostały z tej transakcji wyłączone. Rejestru pomiarowego odnoszącego się do planu nie odnaleźliśmy.

 

 

 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.