Dobra ziemskie Majaczewice z przyległościami Szczawna, Szczawińskiej Woli i Pustkowia Biadaczów w powiecie i obwodzie sieradzkim, województwie kaliskim położone

 

  • 1687 – po śmierci Spytka Pstrokońskiego w dziale dobra przejmuje jego syn Michał Pstrokoński
  • 1785/1791 – działem z 1785 i dekretem z 1791 r. zawartym w grodzie sieradzkim dobra po śmierci Michała Pstrokońskiego dziedziczy Magdalena Kobierzycka 2v. Turkułowa z Pstrokońskich.
  • 1796 – wartość dóbr wynosi 90000 złp
  • ~1820 – po śmierci Magdaleny Turkułowej 1v. Kobierzyckiej dobra posiadają jej dzieci: Józef i Łukasz Kobierzyccy oraz Jan Turkuł.
  • ~1820 – powstaje księga hipoteczna dóbr wg prawa Królestwa Polskiego[i]
  • 26 X 1821 – Jan Turkuł sprzedaje swoją schedę za 200000 złp braciom Kobierzyckim
  • 14 VII 1824 – w dziale między braćmi Kobierzyckimi, zawartym przed rejentem sieradzkim Pstrokońskim, dobra otrzymał Józef Kobierzycki.
  • 1832 – po śmierci Józefa Kobierzyckiego, drogą licytacji, dobra nabył jego syn Władysław Kobierzycki; wartość dóbr szacuje się na 210000 złp
  • 1852 – wyrokiem adiudykacyjnym i po (ponownej?) licytacji przed Trybunałem Cywilnym Guberni Warszawskiej dobra nabywa Władysław Kobierzycki za 249760 złp
  • 1864 - na podstawie ukazu carskiego o uwłaszczeniu z 2 marca 1864 r. z dóbr odjęto 600 mórg 293 pręty ziemi z przeznaczeniem dla włościan; dla mieszkańców Majaczewic przypadło 47 mórg 154 pręty, Szczawna - 206 mórg 289 prętów, Biadaczewa - 310 mórg 150 prętów, Woli Szczawińskiej - 36 mórg (miary nowopolskiej, 1 morga = 300 prętów)
  • ~1880 – w skład dóbr wchodzi także, wg adnotacji w księdze hipotecznej, osada karczemna na kolonii Biadaczew oraz takaż osada na kolonii Wola Szczawińska, o łącznej powierzchni 1737 mórg i 76 prętów.
  • 1879 - powstaje plan dóbr autorstwa geometry Lucjana Ziółkowskiego.
  • 1880 – powstaje plan dóbr autorstwa geometry Ziółkowskiego.
  • 1885 – powstaje kolejny plan dóbr autorstwa geometry Ziółkowskiego ukazujący 9 mórg i 60 prętów ziemi danej włościanom za serwituty; w dobrach pozostaje 1727 mórg i 22 pręty ziemi
  • 1891 – powstaje plan dóbr autorstwa geometry Włodzimierza Dymitrowicza
  • ~1895 – dobra posiada w ¼ Zenobia Kobierzycka z Biernackich, a w ¾: Zenobia Kobierzycka z Biernackich, Ksawera Rudnicka z Kobierzyckich, Antoni Kobierzycki, Feliks Kobierzycki, Adela Rogowska, Felicja Biernacka, Jadwiga Biernacka, Maria Jabłkowska, Maria Komornicka, Bolesław Komornicki, Jadwiga Komornicka, Felicja Komornicka i Maria Komornicka
  • 29 XI 1895 – dobra nabywa Zenobia Kobierzycka za 14000 rbs.
  • 1 VI 1900 – dobra nabywają Rafał i Zofia Bronikowscy za 104200 rbs

 

 

 


[i] Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu. Księgi hipoteczne sądów w Sieradzu, ks. hip. dóbr Majaczewice, sygn. 429.

Plany pomiarowe z terenu dóbr Majaczewice

Nazwa: Odrys pomiaru dóbr Majaczewice w Guberni Kaliskiej Powiecie Sieradzkim położonych


Data: 1908


Autor: K. Walewski, geometra


 

Skala: 1:4200


Zespół, sygnatura: Zbiór kartograficzny, sygn. 218.


Opis: Plan ten jest odrysem z oryginału sporządzonego przez tego samego geometrę w 1907 r. Powstał prawdopodobnie na potrzeby odbywającej się parcelacji majątku, której aktem z lutego 1908 r. dokonał właściciel majątku Rafał Bronikowski. Grunt otrzymało wtedy ponad 100 kolonistów. Plan przedstawia rozkład tych gruntów i ich numerację. Zgodnie z legendą, uwidacznia grunty orne, pastwiska, lasy, łąki, zarośla, wody, drogi i rowy oraz place, budynki i ogrody. Niestety obszary o różnych kolorach są słabo czytelne ze względu na stan zachowania planu. Cenne są oczywiście umieszczone tu toponimy: Zarośla, Pod Burzeninem, Krawcowizna, Piła, Topiele, Gaj, Stawek, Olszyna, Nowiny, Bór Wolski, Pogorzel, Kałek, Żabieniec, Pod Jarocicami. Majątek majaczewicki składał się nie tylko ze wsi i folwarku Majaczewice, ale także ze wsi Szczawno i Folwarku Wola (Szczawińska). Zabudowania wiejskie nie zostały przedstawione, jako że nie podlegały parcelacji. Widoczne są natomiast zabudowania folwarków dworskich Wola i Majaczewice. Mały folwark na Woli liczył trzy zabudowania, ale już w Majaczewicach można ich naliczyć 18, zapewne razem z samym dworem. Folwark ten leżał bardzo blisko przedstawionej także na planie rzeki Warty. Na planie uwidoczniono także trzy małe fragmenty dóbr, które nie leżały w bezpośrednim sąsiedztwie głównej i największej części majątku.

 

Majątek majaczewicki sąsiadował wg planu z miastem Burzenin, dobrami Wielka Wieś, osadą młynarską Jarocice, Dworem Niechmirów, wsią Jarocice, dobrami Waszkowskie, Kolonią Biadaczew, Kolonią Wolnica Grabowska, Kolonią Wola Szczawińska, Kolonią Ręszew, dobrami Będków i Kolonią Strzałki i wsią Strzałki.

 

 

 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.

 

Nazwa: планъ земель поступившихъ въ собственность кресть. селенiя щавно (Plan ziem otrzymanych na własność włościan wsi Szczawno)


Data: 1908 r.


Autor: F. Barański


 

Skala: 1:4200


Zespół, sygnatura: Zbiór kartograficzny, sygn. 227


Opis: Plan Szczawna z 1908 r. ukazuje ziemie przekazane włościanom. Legenda zawiera objaśnienia poszczególnych znaków i kolorów, ujęto: granice, pastwiska, kanały, drogi oraz wycięty las. Stąd wniosek, że ziemie w Szczawnie zostały wyrwane naturze, a potem przekazane rolnikom. Składały się one z dwóch rozdzielnych przestrzennie części. W pierwszej znajdowały się pola: „Gaj”, „Zarośla” oraz „Torfiska”, a w drugim „pod Będkowem” i „Wolski bór”. Plan miał charakter pomiarowy, przedstawia więc także powierzchnię obszarów, na jakie podzielone były obie części. Jest dokładniejszym przedstawieniem części obszaru odrysowanego już na planie Majaczewic z tego samego roku, Szczawno wchodziło bowiem w skład tych dóbr.

 

Przedstawione obszary sąsiadowały z gruntami: (część 1) właścicieli dóbr Strzałki, włościan wsi Strzałki, włościan wsi Majaczewice, właścicieli dóbr Majaczewice, włościan wsi Szczawno; (część 2) włościan wsi Szczawno, właścicieli dóbr Strzałki, właścicieli dóbr Majaczewice, włościan wsi Wola Szczawińska, włościan wsi Ręszew, właścicieli dóbr Będków oraz włościan wsi Sęk.


 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.

 

Nazwa: планъ земель поступившихъ въ собственность крестьянъ селенiя щавно (Plan ziem otrzymanych na własność włościan wsi Szczawno)


Data: 1911 r.


Autor: K. Walewski


 

Skala: 1:4200


Zespół, sygnatura: Zbiór kartograficzny, sygn. 228


Opis: Plan Szczawna z 1911 r. jest kolejnym planem części tej miejscowości ukazującym ziemie przekazane jej mieszkańcom. Plan ten obejmuje samą wieś z zabudowaniami mieszkalnymi oraz przyległe pola. Na planie oprócz zabudowań ujęto: ogrody, pola, łąki, pastwiska, rzeki oraz drogi i kanały. Przedstawiono poszczególne działki wraz z numerami porządkowymi i powierzchnią. Całkowita powierzchnia ukazanego terenu to 108 dziesięcin i 561 sążni. Toponimy obecne na planie to: „pod Biadaczewem”, „Zapłotki”, „Przydatki” i „Za Cegielnią”. Ten fragment powierzchni Szczawna został pominięty na starszym planie dóbr Majaczewice z 1908 r., do których wieś należała, a został oznaczony jako „wieś Szczawno”. Zapewne więc grunt przedstawiony na omawianym planie stanowił rdzeń wsi, obejmując jej część mieszkalną i najbliższe pola uprawne, być może przekazane włościanom już w  1864 r. w związku z uwłaszczeniem.

 

Przedstawione obszary sąsiadowały z gruntami: dóbr Majaczewice, włościan kolonii Biadaczew i włościan wsi Szczawno.

 

 

 

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi - Oddział w Sieradzu.