Dobra Ziemskie Dąbrowa wielka i Budziczna z przyległościami i przynależytościami w powiecie i obwodzie Sieradzkim, województwie Kaliskiem położone

 

  • koniec XVIII w. – dobra należą do Kazimierza Lenartowicza, pułkownika wojsk polskich
  • ~1800 – po śmierci K. Lenartowicza dobra dziedziczą Andrzej, Ludwika, Józefa i Otylia Lenartowiczowie
  • 26 V 1810 – połowę Dąbrowy i Budzicznej nabywa od Ludwika i Otylii Lenartowiczów ich stryj Ksawery Lenartowicz
  • 19 V 1812 – Andrzej Lenartowicz kupuje od stryja Ksawerego i brata Józefa ich części dóbr za 195000 złp, stając się wyłącznym właścicielem; dobra obciążone są ciężarem gruntowym na rzecz dominikanów sieradzkich i kościoła w Dąbrowie Wielkiej; kontrakt spisano w obecności Łukasza Kobierzyckiego z Burzenina oraz Józefa Zabłockiego, ówczesnego dzierżawcy pobliskiego Kuśnia[i].
  • 15 V 1816 – Andrzej Lenartowicz sprzedaje dobra Józefowi i Łukaszowi Kobierzyckim za 286500 złp; kontrakt zawarto przed pisarzem aktowym Pstrokońskim w Sieradzu
  • ~1820 – powstaje księga hipoteczna dóbr na mocy przepisów Królestwa Polskiego[ii]
  • 15 V/14 VII 1824 – dział przed podsędkiem powiatu sieradzkiego i kontrakt między braćmi Kobierzyckimi, mocą których dobra przechodzą na własność Łukasza Kobierzyckiego h. Korab; wartość dóbr wynosi 210000 złp
  • ~1850 – po śmierci Ł. Kobierzyckiego dobra przechodzą na dzieci: Jarosława, Bolesława, Mariannę i Michała
  • 23 XI 1850 – w działach dobra przypadają Jarosławowi Kobierzyckiemu w szacunku 300000 złp (45000 rbs)
  • 1 IV 1867 – na mocy aktu z tego dnia oddzielono na uposażenie włościan 336 mórg i 240 prętów ziemi.
  • ~1877 – powstaje rejestr pomiarowy dóbr autorstwa Kazimierza Podziemskiego; dobra mają 1817 mórg i 199 prętów (= 931 dziesiatyn i 179 sążni)
  • ~1878 – w skład dóbr wchodzi osada młynarska o pow. 12 mórg i 8 prętów oraz osada karczemna o pow. 11 mórg i 4 pręty
  • 12 IX 1884 – dobra nabywa Przemysław Zenobiusz Kobierzycki, syn Jarosława, za 45000 rbs
  • 30 III 1888 – dobra za 45205 rbs nabywa na licytacji w Sądzie Okręgowym w Kaliszu Georg Dudaj, ewangelicki mieszczanin z Sieradza
  • ~1889 – powstaje rejestr pomiarowy geometry Dymitrowicza
  • 1889/1890 – powierzchnia nadziału włościańskiego wynosi 340 mórg i 17 prętów (333 mórg i 44 prętów ziemi użytkowej)
  • ~1900 – dobra nabywa od Dudaja Tadeusz Puławski za 90000 rbs
  • 6 IX 1944 – na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej dobra przechodzą na własność Skarbu Państwa na cele tejże reformy

 



[i] Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu. Akta notariusza Antoniego Pstrokońskiego w Sieradzu, sygn.

[ii] Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu. Księgi hipoteczne sądów w Sieradzu, ks. hip. dóbr Dąbrowa Wielka, T. 1, sygn. 165.

 

15 V 1816 r. Andrzej Lenartowicz sprzedał dobra Dąbrowę Wielką i Budziczną braciom Józefowi i Łukaszowi Kobierzyckim z Majaczewic (za 286.500 złp). Ponieważ do kontraktu nie weszły dobra Sokołów także należące do Lenartowicza, ustalono między nimi granicę. Miała ona biec od narożności Woli Będkowskiej aż do narożności Bogumiłowa i zostać oznaczona na mapie, którą sporządzić miał geometra Jakub Szaniawski.

Mapa ta rzeczywiście została sporządzona przez Szaniawskiego, lecz dopiero w listopadzie 1825 r., dołączono ją zaś do aktu zawartego w tymże roku między Kobierzyckimi a Lenartowiczem o granicę między Sokołowem i Dąbrową. Nosiła tytuł MAPPA Graniczna między Dziedzinami Wsi Dąbrowy Wielkiey JWo Łukasza Kobierzyckiego Radcy Woiewodztwa Kaliskiego dziedziczney i Wo Andrzeja Lenartowicza takze Wsi Sokołowa dziedziczney, w Powiecie i Obwodzie Sieradzkim obydwoch połozonych. Jeometrycznie deliniowana i Kopcami obsypana w Mcu Listopadzie 1825 r. sporządzona i podpisana. W dokumencie opisującym granicę zawarto opis kopców ściennych, gdzie podano odległości i kąt pomiędzy kolejnymi kopcami, a także niezbędne opisy.

 

Na mapie widoczne są toponimy: Zarosle Jędrzeiska, Jeziorko Pastwa, Staw Paszkacz, Bor Szołowiska Małe, Bor Szołowiska, Ług Łosice, Bor Lipie. Między narożnikiem granic z Bogumiłowem a narożnikiem granic z Wolą Będkowską usypano 58 kopców granicznych. Ponadto na mapie widocznych jest kilka dróg (do Dąbrowy Wielkiej, z Sieradza do Sokołowa, z Dąbrowy Wielkiej do Sokołowa, "drożyna", dwie "drożyny" z Barczewa),  ługów, wyróżniono też punkt na granicy oddzielający Dąbrowę Wielką od Budzicznej, fragmenty terytoriów Woli Będkowskiej, Sokołowa i Bogumiłowa.

 

Lenartowiczowie h. Pobóg:

 

Michał + Marianna Załęska

Kazimierz, pułkownik wojsk koronnych + Marianna Rozdrażewska

Andrzej

Ludwik

Otylia + Alojzy Niemojewski

Józefa + Kempisty

Ksawery

 

Granica między dobrami Dąbrowa Wielka i Sokołów, 1825 r. Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi, Oddział w Sieradzu
Granica między dobrami Dąbrowa Wielka i Sokołów, 1825 r. Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi, Oddział w Sieradzu